Witam wszystkich jak zwykle bardzo serdecznie! Nazywam się Jacek Bujko i jestem specjalistą medycyny rodzinnej.
Witam Was w pierwszym odcinku mojego podcastu, który założyłem po to, żeby przekazywać Państwu krótką informację o tym, jak pracować w POZ. Jeżeli interesuje Was wiedza na temat tego, jak pracować w POZ, zapraszam do skorzystania z mojej strony kursów pod adresem kursy.jakpracowacwpoz.pl, a także bardzo serdecznie zapraszam na moje webinary – jakpracowacwpoz.klikmeeting.com.
W razie pytań zajrzyjcie na Facebook, na nasz fanpage Jak pracować w POZ i tam odpowiem na wszelkie Państwa pytania. A także porozmawiamy o tym, jakich treści oczekiwalibyście od podcastów webinarów czy kursów.
Drodzy Państwo! Temat wybrałem nieprzypadkowo, dlatego, że akurat, teraz gdy nagrywam ten podcast jest późna noc. Jak część z Państwa pewnie wie, od kilku tygodni znajduję się na Oddziale Hematoonkologi Dziecięcej, gdzie mój synek jest leczony z powodu białaczki. A jutro odbędzie się webinar poświęcony właśnie książeczce zdrowia dziecka.
Dlaczego więc podcast o książeczce szczepień? Między innymi dlatego, że – technicznie rzecz biorąc – teoretycznie książeczka szczepień nie jest częścią książeczki zdrowia dziecka.
Dlaczego nie jest?
Dlatego, że nie zawiera się w swojej treści w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dn. 06.04.2020 r. w spr. rodzajów, zakresu i wzoru dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania. Nic straconego jednak, bo w praktyce jest to integralna część książeczki (do tego stopnia, że jeżeli się ją wytnie, to kilka kartek wyleci też z drugiej strony tych ustawowych). Także praktycznie rzecz biorąc, to, co Państwa interesuje jako lekarzy, którzy chcą się dowiedzieć jak pracować w POZ, to fakt, jak odczytywać, jak wypełniać książeczkę szczepień.
Sama książeczka zdrowia dziecka to temat bardzo obszerny, licząc strony samego rozporządzenia, to będzie tego około 75 stron. Mam nadzieję, że wszystko nam się uda przerobić na jutrzejszym webinarze.
Drodzy Państwo, książeczka zdrowia dziecka to będzie właśnie temat, na dzisiejszy webinar o godzinie 22:00 na platformie Clickmeeting zapraszam wszystkich, a teraz omówimy sobie właśnie książeczkę szczepień.
Część z Państwa będzie miała kontakt z książeczkami zdrowia dziecka, które są świeżo wydane. One są w troszeczkę innej formie, z roku na rok książeczki zdrowia dziecka się zmieniają. Niektórzy z Państwa zobaczą jeszcze stare książeczki zdrowia dziecka, które zawierały reklamy, różnego rodzaju mleka i inne takie rzeczy, na które warto namawiać młodych rodziców, żeby kupowali.
Natomiast ja teraz w rękach trzymam najnowsze, najświeższe wydanie książeczki zdrowia dziecka. Poznacie ją Państwo po tym, że książeczka szczepień to te ostatnie karteczki, które zaczynają się właśnie od takiego ładnego misia, jak na okładce tego odcinka. Jest tytuł "Książeczka szczepień", jest tu taki misiu ładny i tu są ponownie do wpisania dane dziecka. Większość z Państwa spotkania się jednak z książeczkami starszego typu, które są fatalnie wykonane, często brakuje w nich wielu stron, dodatkowo czasem są błędy drukarskie albo niedrukarskie.
Pierwsza strona, o której właśnie wspomniałem – ta z misiem – jest to strona, na której wypadałoby napisać imię, nazwisko i PESEL swojego dziecka, czyli dziecka, które jest właścicielem tej książeczki zdrowia dziecka i którego dotyczą właśnie te szczepienia.
Wpisujemy nazwisko dziecka, imię dziecka, numer pesel no i oczywiście datę urodzenia, widzę, tutaj ładnie jest to umiejscowione.
Przewracamy stronę i tutaj to, co głównie zwraca uwagę, moją przynajmniej, jako lekarza, który od dawna z tymi książeczkami zdrowia dziecka pracuje, to fakt, że w końcu ktoś wziął sobie do serca nasze zdanie i troszeczkę zmienił układ. Kiedyś był taki układ pionowy, że książeczkę wypełniało się jak książkę, co dawało bardzo mało miejsca na wpisy i na pieczątki. Widziałem wielokrotnie, że pielęgniarki, które się podbijały w książeczce, stosowały okrągłe pieczątki, takie malutkie, żeby się zmieścić. A teraz jest miejsce na wszystko. Teraz jest ta książeczka szczepień w formie rozkładanej, „rozkładówkowej”, że tak powiem i te tabelki są duże, ładne i wygodne.
Od czego zaczniemy, pierwsza strona, którą Państwo znajdą po otwarciu książeczki szczepień, czyli strona numer 2, to obowiązkowe szczepienia ochronne – naturalnie są one głównie po to, żeby udokumentować te obowiązkowe szczepienia.
SZCZEPIENIA NOWORODKOWE
Od czego zaczynamy? Pierwszy zobaczą Państwo ten wiersz: Noworodek – czyli dzieciaczek.
A to właśnie mój dzieciaczek kaszle, no cóż, niestety dzisiaj się okazało, że mój synek miał tę wątpliwą przyjemność zarażenia się grzybica płucną, także prosto z infekcji pokarmowej, zakażenia cewnikowego przeszliśmy w Aspergilozę.
Ale wracając do książeczki zdrowia dziecka, noworodek to jak Państwo wiedzą okres od urodzenia do ukończenia 28 dnia życia, czyli do ukończenia pierwszego miesiąca. Tu znajdą Państwo dwa szczepienia, które są obowiązkowe w tym wieku, czyli gruźlica i wirusowe zapalenie wątroby typu B – pierwsza dawka.
Pierwsza kolumna to rodzaj szczepionki, no i tu będziemy właśnie mówili o tych rodzajach szczepionki. Druga kolumna to data i godzina wykonania szczepienia. Gdyby ktoś miał jakiekolwiek wątpliwości, to tu jest data i godzina wykonania szczepienia, a nie kwalifikacji, to wykonuje osoba, która dziabie kogoś czymś ostrym, a nie lekarz, który tę osobę kwalifikuje do szczepienia – także to wypełnia pielęgniarka.
Bardzo ważne jest uzupełnienie godziny szczepienia, godziny wykonania szczepienia, to jest bardzo istotne.
Dlaczego?
Część z Państwa może wie, część może nie, wynika to z tego, że w kwalifikacjach do szczepienia ważne jest 24 h – jeżeli się Państwu nawet o minutę to wszystko spóźni, to można mieć kłopoty natury prawnej. Także to się nie może spóźnić ani minuty, oczywiście wszystko zależy od tego, jak ktoś to wpisze do książeczki, wiadomo, jak to jest w papierowej dokumentacji. Data i godzina wykonania szczepienia po to, żeby można było prześledzić, że kwalifikacja była krócej niż 24 h wcześniej.
Dalej nazwa szczepionki–w kolumnie nazwa szczepionki to nie jest 5 w 1 Pneumokoki, tylko konkretnie – Engerix, Synflorix, Prevenar 13, Gardasil, itd. Czyli musimy użyć nazwy handlowej konkretnej szczepionki.
Kolejna kolumna to numer serii szczepionki – to też bardzo ważna sprawa z mojego punktu widzenia, jakoś tak lekarze (generalnie mówiąc) nie zwracają na to uwagi, natomiast powinni, zwłaszcza kiedy wykonują to szczepienie. W zakładach mam nadzieje, że wielu z Państwa wykonuje osobiście to szczepienie, no choćby szczepienie przeciwko grypie czy krztuścowi, czy cokolwiek innego i wie, jak uzupełnić tę książeczkę szczepień.
No i dalej podpis osoby wykonującej szczepienie, czyli ponownie podpis osoby kwalifikującej i wykonującej – jeżeli lekarz kwalifikuje i wykonuje szczepienie, no to się wpisuje oczywiście.
Wracając do wierszy, to noworodek ma właśnie gruźlicę czy BCG i WZW B – pierwszą dawkę.
SZCZEPIENIA W DRUGIM MIESIĄCU ŻYCIA
Kolejny wiersz w kolumnie wiek – drugi miesiąc życia. Technicznie rzecz biorąc, drugi miesiąc życia zaczyna się po ukończeniu pierwszego miesiąca życia, czyli jak komuś stuknie 4 tygodnie, czyli kończy być noworodkiem, bo wszedł w drugi miesiąc życia. Jednakże należy pamiętać, że (przynajmniej wedle mojej wiedzy) poza gruźlicą i WZW B szczepionki nie są zarejestrowane dla dzieci, które nie skończyły jeszcze sześciu tygodni.
Dlatego ten drugi miesiąc życia to, że tak powiem, „z gwiazdeczką”, czyli musi być ukończone 6 tygodni. Ci z Państwa, którzy będą brali udział w naszym webinarze o książeczce zdrowia dziecka, dowiedzą się między innymi, że szczepienie jest wykonywane w trakcie badania bilansowego zdrowego dziecka, które powinno przypadać między 6 a 9 tygodniem życia dziecka. I wtedy powinno być właśnie szczepienie, bo to jest ten okres obowiązkowy. Także w tej kolumnie wiek, proszę pamiętać, że w książeczce szczepień drugi miesiąc życia to tak jakby w nawiasie między 6 a 9 tygodniem życia.
Rodzaj szczepionki WZW B – druga dawka, czyli mamy schemat: 0–1–6, klasyczny schemat trójdawkowy dla żółtaczki zakaźnej typu B.
Pierwsza dawka szczepionki DTP, czyli krztusiec, tężec, błonica, bardzo ważne szczepienie. W zasadzie wszystkie są ważne, ale to szczególnie, ponieważ część z Państwa spotka się z oporami pacjentów przeciwko temu sczepieniu. Natomiast nie spotkałem się, żeby ktoś jakoś straszliwie protestował przeciwko szczepieniom przeciwko pałeczce grypy, czyli HIB, która właśnie ma pierwszą dawkę w drugim miesiącu życia, czyli między 6 a 9 tygodniem życia.
SZCZEPIENIA W 3–4 MIESIĄCU ŻYCIA
Kolejny przedział w kolumnie, to wiek 3-4 miesiąc życia. No i teraz moim osobistym zwyczajem jest umawiać kolejne szczepienia po pełnych 8 tygodniach od pierwszego.
Dlaczego?
Dlatego, że większość szczepionek może mieć wykonane dawki w odstępie powyżej czterech tygodni, czyli co najmniej miesiąc, natomiast dosyć dużo szczepionek ma takie „zawichrowania” w zasadzie jakieś 6 tygodni.
Natomiast jest bardzo ważne sczepienie, którego oczywiście nie ma w książeczce szczepień pomimo tego, że jest obowiązkowe. Kto z Państwa wie jakie?
Synflorix drodzy Państwo, czyli pneumokoki dziesięciowalentne. Tego zabrakło w tej książeczce zdrowia dziecka. Nie wiem dlaczego, ponieważ powinno być, raczej się nigdzie to szczepienie nie wybiera i raczej długo powinno z nami zostać. Dlatego trzeba to będzie po prostu dopisać.
Dlaczego to jest ważne?
Bo rodzice, śledząc książeczkę zdrowia dziecka, nie będą wiedzieli, że tam jest właśnie Synflorix – używam nazwy handlowej, bo tylko ta jedna szczepionka ma dziesięć szczepów.
I jak Państwo powiedzą: "no to teraz kłujemy cztery", to oni powiedzą: "Hola, hola, w książeczce szczepień tego nie ma". A wtedy państwo powiecie: "A ta książeczka jest do bani”. Niniejszym ja Państwu mówię, że będzie.
Także pierwsza dawka szczepionki dziesięciowalentnej przeciwko pneumokokom jest właśnie w drugim miesiącu życia razem z WZWB, DTP i HIB. Druga dawka jest w 3–4 miesiącu życia razem z DTP – druga dawka, HIB – druga dawka i Polio domięśniowe – pierwsza dawka.
Cały ten odstęp między szczepieniami troszeczkę psuje właśnie ten Synflorix, dlatego, że jeżeli Państwo szczepicie schematem oficjalnym, który jest schematem trójdawkowym, dwie dawki w pierwszym roku życia, druga – po skończonym roku życia, najczęściej to jest schemat: drugi miesiąc – czwarty miesiąc – 12 miesiąc, to jeżeli Państwo między pierwszą dawką a drugą dawką nie zachowacie odstępu pełnych 8 tygodni, to wtedy jesteście państwo zobowiązani do przejścia na schemat czterodawkowy. Czyli trzy dawki w pierwszym roku w odstępie miesiąca, czwarta dawka po upływie roku.
Gwarantuję Państwu, że rodzice jakoś strasznie zadowoleni nie będą, no bo nikt nie lubi tego, że ich dziecko musi być dziabane jeden dodatkowy raz, tylko dlatego, że Państwo nie policzyliście kalendarza.
Proszę pamiętać, że to nie jest obowiązek pielęgniarki, żeby śledzić czy te odstępy się zgadzają, tylko lekarza, czyli Państwa. Dlatego że lekarz, kwalifikując do szczepienia, wybiera nazwę handlową szczepionki. Nie "pneumokoki" (zwłaszcza nie piszemy "można szczepić"), tylko lekarz wypisuje zlecenie lekarskie: "Zlecam szczepionkę Synflorix 10 domięśniowo, druga dawka". I to jest dopiero wypisanie, czyli proces kwalifikacji do szczepienia powinien zawierać analizę odstępów między dawkami.
Także jeśli Państwo tego nie zrobią i przeoczycie to, że właśnie ten Synflorix się zawinie gdzieś tam i dziecko będzie musiało przejść ze schematu trójdawkowego na czterodawkowy, no to może się pojawić jakiś sprzeciw ze strony rodzica. I słuszne w sumie oburzenie. Część lekarzy z różnych powodów wychodzi z założenia, że Synflorix pomimo schematu szczepień powinien być podawany w czterodawkowym schemcie. Natomiast ja tego nie zalecam, bo obowiązkowy, podstawowy schemat to 2+1, czyli schemat trójdawkowy.
SZCZEPIENIA W 5–6 MIESIĄCU ŻYCIA
5–6 miesiąc życia to szczepienia DTP – trzecia dawka, krztusiec, tężec, błonica, HIB – trzecia dawka, czyli pałeczka grypy, Polio – domięśniowa druga dawka (trzecia dawka będzie po prawie 10 miesiącach, czyli po prawie roku odstępu, gdy dziecko będzie miało 16-18 miesięcy).
W siódmym miesiącu z kolei jest trzecia dawka WZW B. Jeżeli dziecko idzie schematem funduszowym, bezpłatnym, to najczęściej wygląda to tak, że ma bilans na 8 tygodni plus – szczepienia, bilans na 16 tygodni – szczepienia i po 8 tygodniach kolejne, czyli dwa miesiące, dwa miesiące, dwa miesiące.
No i teraz jeżeli dziecko nie skończyło 6 miesięcy, no to nie może dostać trzeciej dawki żółtaczki typu B, czyli wirusowego zapalenia wątroby typu B. Jeżeli dziecko skończyło sześć miesięcy, ma sześć miesięcy i dzień, to jest w siódmy miesiącu i w zasadzie wtedy można dostać cztery zastrzyki, czyli DTP – trzecia dawka, HIB – trzecia dawka, Polio – druga dawka i WZW B – trzecia dawka.
Natomiast różnie to wychodzi, czasem rodzice umówią się wcześniej, czasem przyjdą później, zawsze bardzo zachęcam rodziców, żeby to maksymalnie łączyć. Jeśli rodzicom jakoś tak wyszło – o co w dobie koronowirusa nietrudno – że im się te szczepienia troszeczkę rozjechały, dziecko skończyło już sześć miesięcy i przychodzi na bilans sześciomiesięcznego dziecka ze szczepieniami, to absolutnie nie ma sensu rozdzielać tej żółtaczki WZW B tylko dlatego, że pierwotnie to jest siódmy miesiąc, a tamto szóstym.
Należy to robić razem, a co więcej, jak dziecko skończy sześć miesięcy, należy je dziabnąć przeciwko grypie. Należy zaproponować to rodzicom i jak rozumieją powagę sytuacji, to się zgadzają i dziecko jest szczepione przeciwko grypie.
SZCZEPIENIA W 13–14 MIESIĄCU
Kolejny etap to 13–14 miesiąc, czyli odra, świnka, różyczka – pierwsza dawka. Książeczka zdrowia dziecka i książeczka szczepień nie byłaby książeczką zdrowia dziecka i książeczką szczepień, gdyby nie kolejne błędy. Bo właśnie w tym momencie powinien być wpisany Synflorix, czyli pneumokoki dziesięciowalentne.
Dlaczego?
Bo pneumokoki podaje się po skończonym roku z tą trzecią dawkę, jak dziecko skończy rok, to jest w trzynastym miesiącu. Odra, świnka, różyczka to szczepienia dla dzieci w 13–14 miesiącu życia, czyli podstawowy schemat zaszczepienia tj. odra+ świnka +różyczka+ pneumokoki.
Natomiast proszę jeszcze zwrócić uwagę na to, że szczepieniem obowiązkowym jest szczepionka przeciwko ospie wietrznej. Pomimo tego, że jest traktowana przez lekarzy i pacjentów (i ogólnie wszystkich) jako bezpłatna szczepionka dla chętnych. Szczepionka przeciwko ospie jest obowiązkowa dla dzieci żłobkowych.
Co to znaczy?
Że jeżeli dowiecie się Państwo od matki czy od ojca, że dziecko jest żłobkowiczem, ma skończone 12 miesięcy i przyszło na bilans roczny i szczepienia, to wtedy kwalifikują Państwo do wszystkich szczepień obowiązkowych. Czyli jedno dziabnięcie – odra, świnka, różyczka, drugie dziabnięcie – Synflorix, trzecie dziabnięcie – ospa wietrzna.
I w tym momencie rodzice często robią wielkie oczy, różnie to wychodzi. Teoretycznie od rodziców, którzy są zainteresowani tym szczepieniem, wymaga się zaświadczenia ze żłobka, że chodzi do żłobka, a osoby, które powinny mieć wykonane to szczepienie, mają obowiązek jego wykonania. Rodzice po prostu się nie przyznają, że ich dzieci chodzą do żłobka. No i żadne zaświadczenie nie jest potrzebne, w związku z tym któregoś razu zwróciłem się do Sanepidu z zapytaniem, czy te zaświadczenia to ci rodzice naprawdę muszą nosić, czy nie?
Co z rodzicami, o których wiem, że dziecko chodzi do żłobka, bo np. chodzi z moim dzieckiem? Wiem, że tam chodzi i wiem, że ma obowiązkowe szczepienie przeciwko ospie, co wtedy? Mogę zakwalifikować czy nie mogę zakwalifikować?
Trudny temat, na który nie ma dobrej odpowiedzi. W idealnym świecie wszystkie żłobki i wszystkie przedszkola powinny w zasadzie oczekiwać przedstawienia zaświadczenia o komplecie szczepień. Natomiast obecnie, np. w Szczecinie jest to zasada, która dotyczy wyłącznie żłobków miejskich. W żłobku miejskim trzeba mieć zaświadczenie, że dziecko jest szczepione przeciwko ospie wietrznej, no i to fajnie, bo to jest po prostu obowiązek, poddania się szczepieniom przeciwko ospie.
SZCZEPIENIA PO PIERWSZYM ROKU ŻYCIU
Jak dziecko skończy roczek, dostaje trzy strzały obowiązkowych szczepień, to mamy 16–18 miesiąc życia, czyli już taka ostatnia przypominajka: DTP – czwarta dawka, Polio – trzecia dawka i HIB – czwarta dawka.
Ważna rzecz, o której warto pamiętać i mówić rodzicom, to fakt, jaką rolę mają szczepienia skojarzone, wysoko skojarzone, czyli szczepienia celularne 5w1, 6w1.
Szczepionka 5w1 różni się od 6w1 gównie tym, że szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B jest oddzielnie. Ja tak zawsze mówię rodzicom, że szczepionka pięciowalentna to szczepionka raczej na rynek Europy Zachodniej, gdzie przeciwko żółtaczce się tych dzieci tak nie szczepi tak, jak u nas. U nas to jest obowiązkowe, w Niemczech nie, w Anglii też nie. Tam można mieć szczepionkę pięciowalentną, bo wirusowe zapalenie wątroby jest opcjonalne, u nas nie.
Z mojej perspektywy nie ma jakichś szczególnych wskazań do wyboru szczepionki pięciowalentnej nad sześciowalentną, chyba że te pieniądze, robią komuś naprawdę dużą różnicę. Ale z mojego punktu widzenia, z mojego doświadczenia w ciągu tych lat, to jeżeli ktoś już wydaje pieniądze na szczepionkę skojarzona, no to najczęściej wybierze szczepionkę wyżej skojarzoną, czyli 6w1 zamiast 5w1. Różnica pieniężna wynosi około 200 zł łącznie w skali dwóch lat, a jest to jednak mniej wkłuć. Są to dwa wkłucia mniej i jedno przyjście na wizytę mniej. Technicznie rzecz biorąc dostaje się szczepionkę 5w1 w 5–6 miesiącu, a potem miesiąc później trzeba przyjść jeszcze na wirusowe zapalenie wątroby typu B.
Gdzie się jeszcze zaczynają schody? Praktycznie warto rodzicom uświadamiać, że jak dziecko przychodzi na ostatnie szczepienie w drugim roku, jak ma 16-18 miesięcy i ma dostać zastrzyki, no to lepiej dać mu jeden zastrzyk niż 3.
Dlaczego o tym mówię?
Często rodzice z różnych powodów, tutaj akurat nie ma co wnikać, wybierają szczepionki nieskojarzone lub wysoko skojarzone, jakby nie myśląc o tym, że to jest schemat, który obowiązuje przez dwa lata. Czasem rodzice wybierają szczepionki niżej skojarzone, bezpłatne, nie będąc w zasadzie świadomym, że jak dziecko będzie miało to półtora roczku i trzeba będzie go dziabnąć trzy razy w nóżki, to dziecko będzie walczyć z rodzicem, żeby tylko się nie dać dziabnąć, co nie jest zupełnie zaskakujące.
Zawsze zwracam uwagę na to, żeby mówić rodzicom o tym, że to dziecko za dwa lata będzie z Państwem walczyć, więc miejcie Państwo świadomość, że nie można tak sobie swobodnie przejść ze szczepień funduszowych na szczepionki 6w1 tylko dlatego, że dziecko ma półtora roczku i wyczuwacie, że jest silne i nie chcecie mu robić fatygi. Zmiana schematu szczepień z bezpłatnych na płatne w zasadzie podlega tylko decyzji lekarza, moim zdaniem to nie jest kwestia wyłącznie wyboru rodziców.
Dlatego zawsze uczulam rodziców, że to, co wybierają, schemat 5w1, 6w1 czy bezpłatny, to jest wybór na dwa lata.
SZCZEPIENIA W SZÓSTYM ROKU ŻYCIA
Strona szósta, pomimo tego, że jest to wzór książeczki opublikowany w Rozporządzeniu z kwietnia 2020 roku, zawiera kolejny błąd.
Jaki?
W szóstym roku życia nie ma wpisanej szczepionki przeciwko odrze, która jest wpisana na dziesiąty rok życia. Proszę Państwa, musicie od razu wiedzieć (a jak macie możliwość, chęć i czas, to najlepiej to przekreślić i dodać rodzicom oraz uczulać ich na to), że w szóstym roku życia jest szczepionka DTaP – pierwsza dawka przypominająca, czyli błonica, krztusiec acelularny, tężec.
Do tego jest szczepionka przeciwko Polio – w książeczce jest błąd, bo jest wpisane Polio OPV, czyli ustne – to jest ten urok książeczek. W szóstym roku życia jest szczepionka IPV, czyli jest to szczepionka domięśniowa, a nie szczepionka OPV doustna. Tych szczepionek doustnych już się od dawna nie stosuje po to, żeby wyeliminować wirusa Polio w ogóle z planety, żeby nawet szczepy szczepionkowe nikogo nie zaatakowały, no więc powinno być IPV – chyba że się mylę, to dajcie mi znać w komentarzach czy w bezpośredniej wiadomości na jacek.bujko.@gmail.com. Ale o ile kojarzę tak na szybko to Polio IPV.
Do tego powinna jeszcze być odra, świnka, różyczka – druga dawka. W zasadzie tutaj też nie powinno być tak wpisane, że druga dawka przypominająca, bo to nie jest druga dawka przypominająca, to jest druga dawka szczepienia podstawowego. Pełny cykl szczepień to są dwie dawki: w 13–14 miesiącu jest pierwsza dawka, to w tym 6. roku powinna być wpisana druga dawka. A jest wpisany 10. rok życia i do tego dawka przypominająca, bo czemu nie, to jest właśnie urok tych książeczek.
SZCZEPIENIA W PO UKOŃCZENIU 13 LAT
Przez 8 lat nie ma żadnych szczepień obowiązkowych, za wyjątkiem kwestii ospy wietrznej. Jeżeli dziecko nie chodziło do żłobka, nie podlegało pod obowiązek szczepień przeciwko ospie wietrznej, a na przykład rodzeństwo tego dziecka zachorowało na białaczkę, to wtedy to rodzeństwo ma obowiązek poddania się szczepieniu przeciwko ospie wietrznej.
Ale jeśli takiej sytuacji nie ma, to jest 8 lat przerwy od szóstego do czternastego roku życia, czyli do odbycia trzynastych urodzin. Wtedy jest szczepionka przeciwko błonicy i tężcowi – druga dawka przypominająca, natomiast ja zawsze zachęcam, informuję rodziców, dziecko, bo to dziecko jest już decydujące o sobie, że to szczepienie warto wykonać szczepionką płatną DTaP, czyli tak jak samo, jak w 6. roku życia: błonica, krztusiec acelularny, tężec.
Dlaczego?
Bo krztusiec to nie jest rzadka choroba. Odporność poszczepienna jest jakaś pięcioletnia, jeżeli w szóstym roku życia było szczepienie przeciwko krztuścowi, to w czternastym roku życia wypadałoby już mieć drugą dawkę szczepienia przeciwko krztuścowi. Szczerze powiedziawszy, to wypadałoby mieć ją wcześniej.
Podsumowując, czternasty rok życia – tężec i błonica. Zalecana: krztusiec, tężec i błonica.
SZCZEPIENIA PO UKOŃCZENIU 18 LAT
Potem kolejny etap to dopiero 19. rok życia, czyli po skończonych osiemnastych urodzinach. Jak już ktoś wytrzeźwieje po pierwszej imprezie życia dorosłego, ponownie trzecia dawka szczepionki przypominającej: tężec i błonica, i tyle.
Aspekt jest taki, że to już jest dorosłe dziecko, chodzi samo i to jest szczepionka, która często się rozmywa, zapomina. Natomiast często szkoły pilnują, to jest jeszcze bilans, więc jest to szczepienie wykonywane.
SIÓDMA STRONA KSIĄŻECZKI
Na siódmej stronie są miejsca na pieczątki, pieczęć zakładającego książeczkę, numer kontraktu, czyli to jest miejsce, w którym przychodnia wpisuje okresy, kiedy opiekuje się dzieckiem. Tu mamy cztery miejsca, zakładamy, że raz się wybiera, potem jeszcze trzy razy można zmienić.
Wpisujemy tutaj też nazwisko i imię osoby, która sprawuje prawną pieczę nad osobą. Nazwisko i imię osoby, która jest opiekunem prawnym, czyli osoba, która decyduje, oraz numer telefonu (którego nikt nie ma obowiązku podawać). Czasem mogą Państwu podać dane nieprawdziwe albo na zasadzie: „A dobra tam, kiedyś wpiszę". Tak samo jak adres zamieszkania, to są tylko trzy linie – jedni mieszkają w jednym miejscu przez całe życie, inni przeprowadzają się dosyć często, więc jakoś nie pamiętam, żeby ktoś to wypełniał.
STRONA ÓSMA, CZYLI INNE SZCZEPIENIA OCHRONNE
Inne szczepienia ochronne – tu jest dużo miejsca nawet. Natomiast tu też są cztery kolumny.
Pierwsza kolumna to jest typ szczepienia (czyli szczepienie, przeciw czemu), następnie nazwa szczepionki, nr serii szczepionki, podpis wykonującego.
Ta strona ma mało miejsca, jak ktoś ma meningokoki ACWY i różne dawki, to tego się nie powinno w zasadzie rozbijać na dawki, żeby to wszystko zmieścić. W tej tabeli nie ma kolumny z datą i godziną.
DZIEWIĄTA STRONA KSIĄŻECZKI
Strona dziewiąta to przeciwskazania do przeprowadzenia szczepień ochronnych. Czyli tutaj chodzi o przeciwskazania, które są podstawą do wydania zaświadczenia o odroczeniu szczepień. To nie chodzi o to, że "Staś miał katar, proszę przyjść za tydzień", a raczej o odroczenie z powodu choroby nowotworowej, jakiejś innej choroby z immunosupresją, zespołu nerczycowego na lekach steroidowych, itp. Wtedy lekarz, który widzi konieczność odroczenia na przykład szczepień żywych, wydaje specjalny ustawowy dokument odraczający. Nie jakaś tam karteczka, tylko konkretnie.
„Przeciwskazania do szczepienia” zawierają kolumny:
- przeciwko czemu to szczepienie,
- data stwierdzenia przeciwskazania,
- data ustania przeciwskazania (czyli np. 6 miesięcy, 10 miesięcy lub całe życie),,
- rodzaj przeciwskazania (czy to np. dlatego, że dynamiczny przebieg padaczki, co jest przeciwwskazaniem do szczepienia przeciwko krztuścowi, czy np. dziecko z powodu immunosupresji nie może stosować sczepień żywych),
- podpis lekarza kwalifikującego.
Trochę mało miejsca na to wszystko. W praktyce rzadko to się zdarza, najczęściej lekarze wypełniają ten dokument nieprawidłowo, bo na jakiejś kartce piszą zaświadczenie, a nie wydają oficjalnego druku, co jest też niewłaściwe.
Na tej stronie mamy też „Niepożądane odczyny poszczepienne” i kolumny:
- rodzaj odczynu (guzek, pęcherzyk, plamy, gorączka),
- data wystąpienia,
- po jakiej szczepionce,
- nazwa szczepionki,
- data szczepienia.
Dobrze byłoby wpisać, w co dziecko było szczepione (w rękę, nogę, lewa ręka, prawa ręka, ramię) – warto to dopisać. Proszę pamiętać, że zgłaszanie NOP-ów (niepożądany odczyn poszczepienny) podlega konkretnej regulacji ustawowej. Jest to konkretny dokument, który się wydaje i zgłasza się to do sanepidu.
Nie każdy odczyn poszczepienny jest niepożądanym, część jest tak jakby spodziewanym odczynem poszczepiennym, w związku z tym nie wszystko sanepid państwu klepnie, że przyjął jako NOP.
Jak coś przyjmie jako NOP, to się to wpisuje, jak nie przyjmie jako NOP, to się tego nie wpisuje. Naturalnie stanu podgorączkowego 37,5 po Bexsero, czyli szczepionce na meningokoki grupy B, nie kwalifikuje się jako NOP, bo raczej myślimy o gorączce, czyli tak 38,5 i wzwyż.
DZIESIĄTA STRONA KSIĄŻECZKI
Strona dziesiąta to termin kolejnego szczepienia. Nie pamiętam, żeby ktokolwiek gdziekolwiek to wpisywał, ale jestem świadomy, że są pielęgniarki, które są na tyle fajne, że po szczepieniu zapisują termin kolejnego szczepienia.
Technicznie rzecz biorąc, to nie pielęgniarka jest odpowiedzialna za wyznaczanie kolejnego terminu, tylko lekarz. To lekarz powinien wypełnić stronę 10 – termin kolejnego szczepienia, żeby uwzględnić odstępy między kolejnymi dawkami. No bo między jedną szczepionką a drugą może być 4, 6 lub 8 tygodni. I pielęgniarka nie ma obowiązku się na tym znać. Jest wiele pielęgniarek, które fachowo to ogarniają i się znają, ale to nie jest ich obowiązek, tylko raczej dobra wola i dlatego proszę, kupcie im jakąś kawę czy ciasteczka.
Wiem, że wielu z Was będzie pisało po kwalifikacji do szczepienia, „można szczepić”. Moi drodzy, zakończenie kwalifikacji do szczepienia skwitowaniem: „Można szczepić”, to jest jedna z większych wtop, jakie można zaliczyć. Ale o tym będzie na innym kursie, na kursie dokumentacji, we fragmencie o szczepieniach.
Zatem Państwo, jako lekarze, na tej stronie nr 10 powinniście wpisać datę kolejnego szczepienia, czyli np. 8 tygodni od daty (jeżeli kwalifikujecie małą Kasię do szczepienia – dziecko 8-tygodniowe – i szczepicie Państwo dzisiaj szczepionką 6w1 Synflorix).
Powinniście więc na stronie 10 wpisać: dzisiejsza data plus 8 tygodni.
Wtedy jak ktoś będzie się umawiał na szczepienie w rejestracji, to wtedy powie: "Lekarz napisał 8 tygodni od 12.09.2021 roku". Wtedy się umówią i mają szansę na to dobrze trafić.
Nie zliczyłbym ilości przypadków, kiedy przez to, że lekarz nie określił tego, jaki jest odstęp, to rodzice pacjenta byli bardzo zdenerwowani.
Dlaczego?
Bo pani w rejestracji nie wie, że Synflorix musi mieć 8 tygodni odstępu, bo jak nie to będzie kolejna dawka. Albo, że ktoś nie wie, że musi minąć X tygodni między jednym szczepieniem a drugim, bo inaczej nie zaszczepimy, bo dziecko jest za młode.
Proszę państwa, uczulam, będę o tym będę mówił w kursie od A do Z POZ, czyli Kurs PRO, odnośnie dokumentacji medycznej w POZ. Czyli to, jak się prowadzi punkt szczepień, jak się prowadzi kwalifikacje, a lekarz też to wypełnia, nie tylko terminy i to, że można szczepić, „a resztę to Pani Krysia z gabinetu szczepień zrobi”. To jest obowiązek lekarza, w bardzo dużej części.
OSTATNIE STRONY KSIĄŻECZKI
Ostatnie dwie strony to są notatki, gdzie najczęściej wpisuje się prywatnych pediatrów, którzy jeżdżą po mieście i przyjeżdżają w weekend. Ja zawsze z chęcią czytam, co tam jest napisane. Wtedy patrzę, którzy moi koledzy jeżdżą i opiekują się moim pacjentem.
Na ostatniej stronie książeczki zdrowia dziecka, czyli na tej czystej okładkowej, grubej, często jest wlepka przesiewowego badania słuchu. Tak samo może być na pierwsze stronie.
PRZESIEWOWE BADANIE SŁUCHU
Natomiast na pierwszej stronie tej nowej książeczki jest już nadruk odnośnie głównych wytycznych książeczki zdrowia dziecka. Zakładam więc, że naklejka będzie na ostatniej stronie. Na webinarze będę mówił, że naklejka jest po to, żebyście Państwo wiedzieli, czy dziecko zaliczyło przesiewowe test słuchu, czy nie. Jeżeli jest niebieska, to temat jest zamknięty, jeżeli jest żółta to temat jest otwarty i trzeba przypilnować i zapytać, czy dziecko będzie miało badanie, czy są umówieni, a jak nie ma wlepki, to trzeba przewertować książeczkę zdrowia dziecka w poszukiwaniu informacji, odnośnie przesiewowego testu słuchu i starać się to ujednolicić.
PODSUMOWANIE
Mamy książeczkę szczepień, zajęło nam to bagatela 40 minut, także coś czuję, że to jutrzejsze 75 stron książeczki zdrowia zajmie nam ze 3 godziny.
Drodzy Państwo, mam nadzieję, że podobał się wam pierwszy odcinek mojego podcastu, czyli „Książeczka szczepień”. Być może część z Was, którzy słuchają tego podcastu, będą również słuchali webinaru o książeczce zdrowia dziecka. Jest on bezpłatny dla osób, które kupiły Prowadzenie dokumentacji w POZ - kurs PRO.
Zapraszam Państwa bardzo serdecznie na nasz fanpage: Jak pracować w POZ, zapraszam na stronę naszych kursów, czyli kursy.jakpracowacwpoz.pl, a także na stronkę naszych webinarów: jakpracowacwpoz.clickmeeting.pl.
Gdybyście mieli jakiekolwiek pytania, zapraszam do kontaktu na FB ze mną prywatnie, nazywam się Jacek Bujko – jestem specjalistą medycyny rodzinnej – zapraszam do kontaktu mailowego: jacek.bujko@gmail.com.
Państwa pytania i uwagi są dla mnie dużą frajdą, także na pewno odpiszę, tylko nie obiecuję kiedy. Bardzo dziękuję, że słuchaliście państwo mojego podcastu. Do usłyszenia.
